• ilisafars@gmail.com

  • شماره تماس :14-32263513-071

  • ساعت کاری :۸صبح تا ۳ بعدظهر

نیم نگاهی به آموزش الکترونیک

سخن سردبیر

نیم نگاهی به آموزش الکترونیک

دکتر محمدرضا قانع، عضو هیئت علمی مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

با ظهور و گسترش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی از دهه 1960 "یادگیری الکترونیکی[1]" مورد توجه گسترده تر مراکز آموزشی قرار گرفت. هدف از آموزش الکترونیکی موفقیت شخصی یا کسب مدرک حرفه­ای یادگیرنده، بدون حضور فیزیکی در مراکز آموزشی از مقطع تحصیلی دبستان تا تحصیلات تکمیلی است. از لحاظ واژگانی "یادگیری الکترونیکی" به اواخر دهه 90 میلادی برمی گردد. معادل­های دیگری در طول زمان مانند "یادگیری برخط[2]" یا "یادگیری مجازی[3]" به آن اطلاق شده است. قبل از ظهور اینترنت دوره­های آموزشی از راه دور ارائه می­شد تا یادگیرندگان را در مورد موضوعات یا مهارت­های خاص آموزش دهند. در سال 1840 اسحاق پیتمن از طریق نامه­نگاری به دانش­آموزان خود آموزش می­داد (Epignosis, 2014). بنابراین تاریخ یادگیری از راه دور ریشه در قرن نوزدهم میلادی دارد.

فراگیران بیشماری از آموزش الکترونیکی با تلاش مدرسان که خود را وقف ایجاد یادگیری الکترونیکی برای آموزش و یادگیری کرده­اند، بهره­مند می­شوند. چنین تلاش­هایی، همراه با پیشرفت سریع وب، چندرسانه­ای­ها و فناوری­های اینترنتی، آموزش الکترونیکی را دگرگون کرده و آن را به عنوان یک حوزه بسیار پویا و با تحول سریع بویژه در دوران پاندمی ویروس کوئید 19 تبدیل کرده است (Choudhury and Pattnaik, 2020). فناوری­های جدید فرصت استفاده از حضور در کلاس را بدون توجه به فاصله­های جغرافیایی فراهم نموده است و چنانچه شکاف دیجیتالی در بعضی کشورها کمتر شود، عدالت آموزشی بیشتر جامه عمل می­پوشد. اشاره به این نکته حائز اهمیت است که یادگیری سنتی، علاوه بر هزینه بر بودن، نیازمند صرف زمان برای آموزش دهنده و آموزش گیرنده است. اما آموزش الکترونیکی گزینه­ای ارائه می­دهد که سریعتر و ارزان­تر است. طی دو دهه گذشته، مطالعات در مورد آموزش الکترونیکی بسیار گسترش یافته است. نتایج نشان داده است که یادگیری الکترونیکی اساساً فناور و ارتباط محور و سیستم تحول­گرا است (Rodrigues et al., 2019). یادگیری الکترونیکی به عنوان یک رشته مهم علمی، سابقه طولانی دارد. ما شاهد توسعه آموزش الکترونیکی از یک سیستم مبتنی بر رایانه به یک محیط چندرسانه­ای و به وب 2.0 و 3.0 هستیم.

توجه به این نکته مهم است که ایجاد یک دوره آنلاین کار ساده­ ای است، اما ایجاد یک دوره آموزش الکترونیکی موثر کاملاً متفاوت است. یک دوره کارآمد و مؤثر نیازمند سخت­ کوشی و تعهد به محتوای با کیفیت بالا است. برای این منظور شناخت موضوع از نکات با اهمیت است. در آموزش الکترونیکی رعایت استانداردهای یادگیری و فراهم ­آوری تسهیل ارتباط از الزامات است. بستر ایجاد شده باید ساده و کاملاً کاربردی باشد. منابع دورة آموزش باید در دسترس هر فراگیر ثبت­ نام شده باشد. اهداف دوره مشخص و شفاف باشند. در یادگیری الکترونیکی یادگیری مشارکتی انجام می­ شود که در آن فراگیران قادر به تعامل اجتماعی با یکدیگر و همچنین مربیان هستند. در حقیقت، فراگیران برای گسترش دانش خود در مورد یک موضوع یا مهارت خاص با هم فعالیت می­ کنند (Epignosis, 2014).

در نیم نگاهی به آموزش الکترونیک در کشور مشخص می­ شود که ابزارهای کمک آموزشی سمعی ـ بصری شامل میکرفیلم ­ها و میکروفیش­ ها در کتابخانه ­ها بویژه کتابخانه ­های دانشگاهی، نمایش اسلاید و فیلم­ های آموزشی در کلاس، آغاز آموزش الکترونیک در ایران است. شروع فعالیت تلویزیون آموزشی ملی ایران در سراسر ایران گام دیگری برای آموزش الکترونیک در ایران است. در سال 1350 دانشگاه ابوریحان بیرونی در هشت رشته دانشگاهی به آموزش از راه دور اقدام کرد. با تأسیس دانشگاه پیام نور در سال 1366 آموزش از راه دور جدی به هداف خود نزدیک گردید، اما با گذشت زمان از رویکرد الکترونیکی شدن آموزش فاصله گرفت. در دهه 1380 دانشگاه تهران با راه اندازی سایت آموزش مجازی در نه درس، آموزش الکترونیکی را شروع کرد. در دهه هشتاد شاهد فعالیت های آموزش الکترونیکی از طرف وزارت عتف و دانشگاه­ های تحت پوشش هستیم. آموزش الکترونیکی به عنوان یکی از شیوه ­های یادگیری در فعالیت­های آموزشی مورد توجه دانشگاه ­های بزرگ کشور قرار گرفت، اما توسعه و رشد آن به گونه­ ای که پاسخگوی شرایط غیرمتعارف مانند پاندمی ویروس کوئید 19 باشد، در حال حاضر از مطلوبیت برخوردار نیست.

منابع

Choudhury, S. & Pattnaik, S. (2020). Emerging themes in e-learning: A review from the stakeholders’ perspective. Computers & Education, 144, 103657. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2019.103657

Epignosis, L. L. C. (2014). E-learning concepts, trends, applications. California: Epignosis LLC, 5(6), 7.

Rodrigues, H., Almeida, F., Figueiredo, V., & Lopes, S. L. (2019). Tracking e-learning through published papers: A systematic review. Computers & Education, 136(March), 87–98.

https://doi.org/10.1016/j.compedu.2019.03.007

 


  1. E-learning
  2. Online learning
  3. Virtual learning

آدرس

آدرس :

شیراز - خیابان حافظ - سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس - دبیرخانه انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران-شاخه فارس

شماره تماس :

071-32263513-14 داخلی 186

دبیر انجمن:

09116252913

آدرس ایمیل:

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

صفحات اجتماعی:

تلگرام

تصویر

آخرین مطالب

05 بهمن 1402 / دوره ششم، شماره اول: آرشیو دیجیتال
05 بهمن 1402 / دوره ششم، شماره اول: آرشیو دیجیتال
05 بهمن 1402 / دوره ششم، شماره اول: آرشیو دیجیتال

خبرنامه

برای اطلاع از آخرین خبرهای انجمن کتابداری فارس در خبرنامه سایت عضو شوید .
ثبت