معرفی کتاب و پایگاه اطلاعاتی

مروری بر سنجه ‏های جدید مربوط به مدارک در اسکوپوس

چاپ

مروری بر سنجه ‏های جدید مربوط به مدارک در اسکوپوس

عاطفه کلانتری، کتابدار و مسئول کتابخانه دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌ پزشکی قزوین، دانش­آموخته دکتری بازیابی اطلاعات و دانش دانشگاه شیراز

پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس همواره یکی از مهمترین منابع اطلاعات استنادی بوده و علاوه بر کمک به محققان برای جست‏و‏جو و بازیابی مقالات و مدارک مرتبط با حوزه پژوهشی‏شان، از مهمترین ابزارهای حوزه علم‏سنجی برای ارزیابی اعتبار و رتبه‏بندی مدارک، مجلات، محققان و مؤسسات تحقیقاتی بوده‏است. در این نوشتار مروری خواهیم داشت بر انواع سنجه‏هایی که در اسکوپوس برای ارزیابی مدارک ارائه می‏گردد.

اگر در اسکوپوس روی عنوان یک مقاله کلیک کنیم تا صفحه جزئیات آن نمایش داده شود، دو نوع سنجه‏ نمایش داده می‏شود: دسته اول و دسته دوم، سنجه‏های جدیدی با عنوان سنجه‏های PlumX هستند که امکان بررسی میزان تأثیر اجتماعی آن مقاله را به وجود می آورند.

دسته اول سنجه‏های سنتی مبتنی بر استناد که امکان ارزیابی اثر استنادی آن مقاله را فراهم می‏سازند و عبارتند از:

دسته دوم سنجه‏های جدیدی با عنوان سنجه‏های PlumX هستند که امکان بررسی میزان تأثیر اجتماعی آن مقاله را به وجود می آورند و مکمل سنجه‏های استنادی سنتی هستند. زمانی که افراد به‏صورت آنلاین با پژوهش در تعامل هستند، رد پاهای آنلاینی از خود به جا می‏گذارند. Plum Analytics این رد پاها را جمع‏آوری می‏کند و برای هر نوع خاص از خروجی پژوهش (همچون مقاله، خلاصه مقاله کنفرانسی، فصلی از کتاب و ...)، سنجه‏هایی را ایجاد می‏کند که مقدار زیادی از داده‏های سنجه‏ای معنا یابند و با مقایسه سنجه‏هایی کهLike for like هستند، امکان تحلیل را فراهم می‏سازد. این سنجه ها عبارتند از:

Plum Print: یک مصورسازی داده است که به صورت پویا و بر اساس تغییرات معیارهای زیر، تغییر می‏کند تا تعداد نسبی سنجه‏ها را در هر طبقه به صورت تصویری نشان دهد. هر رنگ نشان‏دهنده یک معیار و بزرگی آن نشان‏دهنده بزرگی مقدار آن است.

 

Usage که با رنگ سبز مشخص است، نشان می‏دهد که آیا کسی در حال خواندن این مقاله هست یا به طریقی دیگر از این پژوهش استفاده می­کند. بعد از Citations، این مهمترین آماره‏ای است که محققان می‏خواهند بدانند.

این معیار، موارد زیر را به تفکیک و در صورت وجود نشان می‏دهد:

Captures که با رنگ بنفش مشخص است، نشان می‏دهد که کسی می‏خواهد به این مقاله برگردد و می‏تواند شاخص زودهنگامی برای استناد باشد.

این معیار، موارد زیر را به تفکیک و در صورت وجود نشان می‏دهد:

Mention که با رنگ زرد مشخص است، معیار فعالیت‏هایی همچون مقالات خبری یا پست‏های وبلاگی درباره پژوهش است و نشان می‏دهد که افراد به‏طور فعال با این پژوهش درگیر هستند.

این معیار، موارد زیر را به تفکیک و در صورت وجود نشان می‏دهد:

Social Media که با رنگ آبی مشخص است، رسانه‏های اجتماعی به اندازه‏گیری buzz و توجه کمک می‏کند. این طبقه شامل توییت‏ها و لایک‏های فیس‏بوک و غیره است که به پژوهش مورد‏نظر ارجاع می‏دهند.

این معیار، موارد زیر را به تفکیک و در صورت وجود نشان می‏دهد:

Citations که با رنگ قرمز مشخص است، طبقه‏ای است هم برای شاخص‏های استنادی سنتی همچون اسکوپوس و هم جایی است برای دریافت استنادهای جدیدی که به تعیین تأثیر اجتماعی همچون استنادهای بالینی یا سیاست‏گذاری کمک می‏کند.

این معیار، موارد زیر را به تفکیک و در صورت وجود نشان می‏دهد: