مراسم هفته پژوهش انجمن کتابداری فارس

دوازدهمین نشست متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی منطقه جنوب کشور با موضوع "اخلاق پژوهش و انجمن های علمی" به همراه تقدیر از پژوهشگران برگزیده چهار استان فارس، بوشهر، هرمزگان و کهگیلویه و بویر احمد و معرفی کتاب «راهنمای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی فارس» و معرفی" اپلیکیشن قاصدک" برگزار شد.

این مراسم با حضور استادان رشته، دانشجویان و کتابداران و همچنین معاون فرهنگی و اجتماعی شهرادی شیراز و رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملّی فارس و علاقه مندان به پژوهش انجام شد. در ابتدا محمد رضا قانع رئیس هیئت مدیره انجمن فارس ضمن خوشامدگویی و تبریک هفته پژوهش اشاره داشت مراسم امسال با سه کار مهم همراه است، نخست نمایشگاه پایان نامه های علم اطلاعات و دانش شناسی استان، معرفی کتاب «راهنمای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی فارس» و معرفی اپلیکیشین قاصدک. در ادامه دکتر زهیر حیاتی در سخنرانی خود اظهار داشت: امروزه نمی‌توان تصور کرد که امور جامعه توسط حاکمیت به تنهایی انجام گیرد، بلکه با حضور جامعه مدنی این کار شدنی است. وی با اشاره به اینکه اخلاق پژوهش لازمه کار پژوهشگران است، گفت: لازمه کار پژوهش، وجدان است و وجدان زمانی به وجود می‌آید که مسئولیت شکل می‌گیرد و افرادی که در حوزه پژوهش کار می‌کنند با اخلاق پژوهش ناآشنا نیستند. وی با اشاره به اینکه نویسندگان با مطالبی که می‌نویسند جامعه را هدایت و آینده را برای آنان روشن می‌کنند، افزود: ظهور فاشیسم باعث شد تا وجدان در پژوهش کنار گذاشته شود و حتی آزمایش‌های پزشکی روی انسان انجام شود و حتی افراد نخبه هم چشم را روی این موضوع بسته بودند و بعد از این باعث شد تا وجدان پزشکی شکل بگیرد. حیاتی با اشاره به اینکه اخلاق پزشکی باعث می‌شود تا پژوهش‌ها ضابطه مند شوند، عنوان کرد: جامعه از آرای دانشمندان و محققان تأثیر می‌پذیرد. وی با تاکید بر اینکه انسان ترسو نمی‌تواند کار پژوهشی کند، افزود: امروز نمی‌توان متصور بود که امور جامعه بدون حضور نخبگان و عموم مردم شکل گیرد.

در ادامه کتاب «راهنمای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی فارس» که توسط کوروش کمالی سروستانی و شیوا رضایی با حمایت مکتب شیراز گرآوری شده بود، معرفی گردید. در این معرفی، رئیس انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی فارس پیرامون کتاب گفت: این کتاب کار ارزشمندی است که جای آن در میان آثار و مجموعه‌هایی که اطلاعات در زمینه کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی داشته باشند خالی بود. محمدرضا قانع ادامه داد: این اثر یک کتاب مرجع است که معمولاً این کتاب‌ها ابزارهایی هستند برای مراجعه سریع و دستیابی به اطلاعات فوری مورد نیاز پژوهشگران؛ در این راهنما بر اساس انواع کتابخانه‌ها اطلاعات لازم ارائه شده است و مدخل‌های ذیل هر کتابخانه بر پایه شماره مدخل و سپس به صورت الفبایی تنظیم شده است. وی اشاره داشت این اطلاعات بسیار مفید است از این نظر که وجه پژوهشی به این کتاب می‌دهد. فانع اضافه کرد: در این کتاب بازیابی نام اشخاص و کتابخانه ها و سازمان‌ها و مکان‌ها با استفاده از شماره مدخل امکان پذیر است که کار بازیابی را تسهیل می‌کند. قانع با بیان اینکه مخاطبان این کتاب علاوه بر کتابداران، استفاده کنندگان و مدیران کتابخانه ها هستند؛ افزود مدیران کتابخانه ها با مراجعه به این اثر می توانند چشم انداز روشنی از کتابخانه خود داشته باشند. وی عنوان کرد به طور قطع این کتاب در آینده اگر بخواهد به روز باشد، نیاز به بازنگری دوره ای مدخل‌ها دارد. به گفته رئیس انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی فارس، آموزش و پرورش به این راهنما نگاه بکند و اتفاقاً به آمار و ارقام های مربوط به کتابخانه های آموزشگاهی توجه خاص داشته باشد. قانع پیشنهاد داد نسخه برخط این کتاب در آینده در وبگاه مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس قرار گیرد زیرا برای روزآمدسازی آن بسیار مفید خواهد بود و این کتاب در آینده می تواند پوشش جغرافیایی خود را به منطقه جنوب کشور و حتی ایران در قالب یک درگاه قابل جست و جو گسترش دهد. در پایان وی ضمن تقدیر از انجام این کار مهم اشاره داشت که در نسخه های بعدی به تفکیک کارکنان به کتابداران دارای تحصیلات کتابداری و کتابداران تجربی توجه شود زیرا این وجه اطلاعاتی برای متخصصان رشته حائز اهمیت است.

در این مراسم کوروش کمالی سروستانی، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس گفت: ایده تدوین این کتاب توسط خانم رضایی شکل گرفت و همکاران ایشان به این ایده پیوستند. وی ادامه داد: ۳۰۳۲ واحد کتابخانه در هفت فصل در این مجموعه معرفی شده است که سهم کتابخانه های دانشگاهی، ۳.۱۹ درصد است. کمالی سروستانی این راهنما را برای جغرافیای کتابخانه های عمومی استان مهم ارزیابی کرد و گفت: نقش کتابخانه های آموزشگاهی در این فهرست ۷۳ درصد یعنی ۲ هزار و ۲۲۷ کتابخانه است که در این مجموعه فهرست شده است. وی اشاره کرد ۶۰ کتابخانه آموزشگاهی یک متری در مدارس استان وجود دارد که هیچ یک از آنها دارای استانداردهای مورد نیاز «ایفلا» نیستند. وی با بیان اینکه بزرگترین کتابخانه عمومی استان فارس متعلق به آموزش و پرورش با نام «دانش آموز» است که بیش از ۴۰۰۰ متر مساحت دارد که بزرگترین کتابخانه عمومی شیراز به شمار می‌رود. رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس گفت: چندین کشور الگوی نمونه در کتابخانه داری و کتابخانه مدرن هستند از جمله آمریکا، کانادا و ژاپن که ۷۰ درصد سرمایه‌گذاری آنها روی کتابخانه های آموزشگاهی و دانشگاهی است. وی ادامه داد: در فارس ۹۰۰ هزار دانش‌آموز وجود دارد که تعداد کل مدارس در فارس ۹ هزار و ۹۰۶ مورد است اما فقط نیمی از مدارس استان دارای کتابخانه هستند. کمالی سروستانی افزود: نیازمند یک برنامه پنج ساله پیشبرد فضاهای کتابخانه ای در میان مراکز آموزشگاهی و علمی استان هستیم. به گفته وی، فقط در سه درصد کتابخانه های استان کامپیوتر وجود دارد، بنابراین، به جای اینکه کتاب را به اماکن مختلف ببریم و داعیه پایتختی کتاب داشته باشیم، به دنبال افزایش آمار کتابخوانی در آموزشگاه‌ها باشیم در صدد ایجاد امکانات برای کتابخانه ها بویژه فرهنگسرای شهرداری باشیم زیرا در فرهنگسراهای شهرداری هم آمار خوشایندی دیده نمی‌شود.

شیوا رضایی گردآورنده دیگر «راهنمای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی استان فارس» در پیوند با این کتاب گفت: این کتاب از مجمعی با عنوان «مکتب شیراز» بیرون آمد که در سال ۱۳۹۴ به پیشنهاد مرکز اسناد و کتابخانه ملّی فارس، مجمع کتابخانه های بزرگ شیراز با نام اختصاری مکتب شیراز تشکیل شد. وی عنوان کرد: تعامل هر چه بیشتر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی توسعه کمی و کیفی از طریق استفاده از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل پیگیری مسائل و مشکلات و چالش‌های کتابخانه‌ها و کتابداران از اهداف این مجمع است. رضایی با اعلام اینکه در دومین جلسه مجمع مکتب شیراز طرح این کتاب در دستور کار قرار گرفت، تاکید کرد: این کتاب زمینه مشارکت کتابخانه های استان فارس را فراهم می‌سازد.

در مراسم دیگر اپلیکیشن قاصد که توسط محمد رضا نیازمند و همکارانشان با حمایت معنوی انجمن کتابداری فارس ایجاد شده است معرفی گردید. نیازمند در این رابطه اشاره کرد که این اپلیکیشین امکان جست و جوی کتاب در کتابفروشی ها و کتابخانه ها را برای علاقه مندان به کتاب فراهم نموده است و هر شخص می تواند کتاب مورد نظر خود را در نزدیکترین کتابفروشی و کتابخانه از طریق این اپلیکیشین پیدا نماید و در صورت نیاز کتاب در محل مورد نظر به دست متقاضی می رسد. وی اشاره کرد در آینده این اپلیکیشن فرصت شغلی برای کتابداران فراهم می نماید. در پایان اشاره شد با گفتگو با مسئولین نمایشگاه های کتاب و اتحادیه کتابفروشان امکانات استفاده از این اپلیکیشین در نمایشگاه های کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.

در پایان مراسم از پژوهشگران برگزیده استان‌های فارس، بوشهر، هرمزگان و کهگیلویه و بویراحمد در سه سطح هیأت علمی، شاغلان تحقیقاتی و دانشجویی تقدیر شد. علاوه بر این از دو پایان نامه برگزیده در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد تقدیر به عمل آمد.