نشست مدیریت داده‌های پژوهشی پنجمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات با عنوان «مدیریت اطلاعات پژوهشی با تأکید بر داده‌های باز پژوهشی» در روز چهارشنبه 29 آبان ماه 1389 ساعت 14 در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار شد. اعضای این نشست عبارت بودند از:

دکتر سیروس علیدوستی (ریاست پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک))، دکتر مهدی زارع (مدیر گروه زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله)، دکتر محمد ترابی (عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه کاشان)، دکتر رضا رجبعلی بگلو (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک))، دکتر اسماعیل وزیری (عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه زابل) و ابراهیم عمرانی (دبیر شورای تأمین منابع علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری)

در این نشست به تعریف انواع داده های پژوهشی پرداخته شد و نمونه هایی از انواع داده ها که می توانند دارای دسترسی آزاد باشند یا نباشند، نیز توسط متخصصان معرفی گردید. در ضمن موانع اجرایی آزاد کردن دسترسی برای عموم از زبان یکی از مجریان دولتی به حضار تقدیم شد. در ابتدا دکتر اسماعیل وزیری در خصوص اهمیت و نقش داده‌های پژوهشی در فرایند انجام پژوهش و دسترسی به داده‌های باز و مزایای آن مباحثی مطرح کرد. سپس ضرورت دسترسی و اشتراک گذاری داده های پژوهشی و الزامات آن به منظور مدیریت و سازماندهی داده ها در پنج بعد فناوری، سازمانی، فردی، فرهنگی/رفتاری و حقوقی / سیاسی را به بحث گذاشت .

پس از ایشان دکتر محمد ترابی در مورد داده‌های خام پژوهشیِ تحقیقات استادان صحبت کرد و به امکان در اختیار گذاشتن داده های خام مؤلف / محقق و ارسال به نشریات جهت انتشار عام پرداخت. مزایا و مشکلات این کار مورد بحث قرار گرفت و سخنران در مورد تفاوت رفتاری محققان پیشکسوت و جا افتاده با پژوهشگران جوان و نیز تفاوت برخورد با ناشران مختلف توضیحاتی ارائه داد.

سپس دکتر مهدی زارع در مورد داده های زلزله توضیحات دقیقی ارائه داد و انواع داده های زلزله شناسی را معرفی کرد و نشان داد که همه داده های زلزله های اتفاق افتاده می تواند در اختیار همه مردم دنیا باشد. همه ایستگاهای زلزله نگاری مثلا در ایران، همه زلزله‌های دنیا را ثبت می کنند و همینطور آنها از همه لرزه‌های اتفاق افتاده در کشور ما باخبرند و همه این داده‌ها در وبگاههای مخصوص همه کشورها در دسترس است و تنها موردی که باید احتیاط کرد تا با انتشار آن موجب نگرانی مردم نشود، داده های محاسبات پیش بینی زلزله‌های آینده است که می تواند نگرانی ایجاد کند.

پس از ایشان دکتر رضا رجبعلی بگلو با اشاره به ضرورت دسترسی به داده های باز پایان نامه ها و رساله ها (پارسا)، به حاضران در نشست نمونه هایی از مدیریت این نوع از داده ها در هر یک از سطحهای سازمانی، ملی و ین المللی ارائه کرد. وی همچنین با اشاره بر ضرورت اجتناب ناپذیر راه اندازی واسپارگاه هایی در هر یک از این سطحها، به ضرورت توجه به رویه‌ها، چالشها و راهکارهای مدیریت این نوع داده ها تأکید کرد.

سخنران پایانی دکتر سیروس علیدوستی رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران بود که به عنوان مجری قوانین مجلس در مؤسسه زیر نظر خود در جهت آزاد سازی دسترسی به پایان نامه ها به ارائه سخنرانی پرداخت. دکتر علیدوستی، با اشاره به مشکلات، با ذکر بیش از 30 دلیل و توضیح هر یک از آنها، به دفاع از آزادی دسترسی به اطلاعات علمی پرداخت، و اشاره کرد که امکانات فعلی محرمانگی محرمانه‌ها را به خوبی پیش بینی کرده است و هیچ مشکلی در این زمینه ها نیست، و لازم است مانند اغلب کشورهای جهان دسترسی به پارساها برای همه مردم آزاد باشد.

قبل از جمع بندی، دکتر وزیری در فرصتی کوتاه چالشهای پیش روی اشتراک گذاری داده‌های پژوهشی از نظر پژوهشگران حوزه پزشکی را ارائه و راهکارهایی به منظور تقویت و تسهیل دسترسی به این داده‌ها پیشنهاد داد. در پایان، دبیر نشست با دعوت از همه علاقه‌مندان حوزه داده های پژوهشی به همکاری با این کمیته، به این اشاره کرد که در نشست امسال و کنگره پنجم منظور اصلی ما ورود به این مبحث بصورت بنیادی بود و در مرحله اول تلاش شد که انواع داده‌های موجود در کشور شناسایی و معرفی شوند و اشاره شد که قرار بود همکارانی از حوزه سلامت و نیز همکارانی از حوزه ژنتیک دامی نیز حضور داشته باشند که به دسترسی آزاد این داده‌ها نیز اشاره شود که به جلسات بعدی موکول گردید.

منبع اصلی: لیزنا