زهرا شاه نظرنژاد، عضو هیات مدیره و مسئول کمیته روابط عمومی و اطلاع رسانی انجمن کتابداری فارس
در اوایل دهه ی ۶۰ میلادی کتابداران مدارس ضمن شرکت در کنفرانس جهانی سازمان های حرفه ی معلمی (WCOTP)، طی جلساتی درباره ی برگزاری نشست و همایش بین المللی برای کسانی که کارشان به نحوی مرتبط با کتابخانه های مدارس است، به بحث و تبادل نظر پرداخت. در این نشست كتابداران آموزشگاهي و معلماني كه به خدمت در كتابخانه علاقه داشتند، پيشنهاد تشكيل انجمن بينالمللي كتابداران آموزشگاهي را مطرح كردند.
در ۱۹۶۲ که این کنفدراسیون در استکهلم برگزار شده بود، مارگوت نیلسون، مسئول هماهنگی خدمات کتابداری کتابخانه های مدارس استکهلم و کارولین ویتنگ، نماینده ی انجمن ملی آموزش و پرورش و انجمن معماران کتابخانه های مدارس ایالات متحده، به ریاست کنفدراسیون (WCOTP) پیشنهاد دادند تا در صورت امکان تحت عنوان شاخه و بخشی از کنفدراسیون کتابداران انجمن و همایشی داشته باشند تا از طریق آن بسیاری کشورها، افراد علاقه مند به حوزه ی خدمات کتابخانه های مدارس دور هم جمع شوند. با طرح این موضوع در کنفدراسیون که در ونکوور کانادا برگزار شد بحث های بی شماری شکل گرفت و بعد از چند سال کمیته ای در کنفدراسیون شروع به کار کرد که متشکل از ۵۰ معلم و کتابدار بود. کمیته در جلسات خود تصمیم گرفت که برای کسانی که علاقه مند به رشد و توسعه ی خدمات کتابداری در مدارس ابتدایی و دبیرستان هستند انجمن بین المللی تشکیل شود و بر این اساس کمیته ی راهبردی این انجمن تشکیل شد که شامل نمایندگانی از انگلیس، کنیا، پاراگوئه، مالزی، استرالیا و ایالت متحده بود. وظیفه اصلی کمیته عبارت بود از:
• طرح ریزی برنامه ای برای مجمع عمومی کنفدراسیون که در ۱۹۶۸ در دوبلین برگزار می شود.
• تلاش برای انجام پژوهش پیمایشی با عنوان برنامه های کتابخانه های مدارس در کشورهای عضو.
• حرکت به سوی ایجاد کمیته ای رسمی درون سازمان WCOTP.
در سال 1967 كميته روابط بينالمللي انجمن كتابداران امريكا با اعطاي بورس كوچكي باعث شد كه سي نفر از كتابداران و معلمان در نشست سالانه كنفدراسيون جهاني سازمانهاي حرفه معلمي كه در شهر ونكوور برگزار گرديد شركت كنند. اين گروه سينفري، با حضور در اين نشست، كميتهاي تشكيل دادند و برنامهاي را طراحي كردند تا بتوانند در نشست سال بعد (1968) در شهر دوبلين كميتهاي رسمي را در كنفدراسيون جهاني ايجاد كنند.
در مجمع WCOTP در ۱۹۶۸ تصمیم گرفته شد که از کنفدراسیون درخواست شود تا کمیته ی خاصی برای توسعه ی کتابخانه ی مدارس با یک کمیته ی راهبردی خاص ایجاد شود تا به اعضا خدمات ارایه کنند. طی اجلاس کنفدراسیون که در سیدنی استرالیا در آگوست ۱۹۷۰ برگزار شد، اصول چارچوب آزمایشی و مقدماتی تصویب شد و در همان اجلاس منشور انجمن بین المللی کتابداران مدارس تنظیم شد و انجمن در آگوست ۱۹۷۱ در جامائیکا فعالیت رسمی خودش را آغاز کرد. اولین رئیس انجمن دکتر جین الیی لوری از امریکا بود و اعضای هیأت مدیره ی آن از کشورهای جامائیکا، کانادا، استرالیا، انگلستان، نیجریه و سنگاپور و سوئد انتخاب شدند.
از آن زمان تاکنون انجمن پیشرف زیادی کرده است و اعضای آن شامل افراد عادی و انجمن های کتابداران مدارس می شود. شرایط عضویت در این انجمن شامل افرادی است که کارشان در حوزه ی برنامه ای درسی کتابخانه های آموزشگاهی، برنامه های رسانه ای کتابخانه ی مدارس و خدمات کتابخانه ها، کتابداران، متخصصان رسانه ای، متخصصان فناوری آموزشی، معلمان و مربیان، ناشران، افراد غیر متخصص اما مرتبط به حوزه ی کتابداری است. هر سال در مناطق مختلف جهان کنفرانسی توسط انجمن برگزار می شود. اولین کنفرانس بین المللی انجمن در لندن در ۱۹۷۱ برگزار شد و بیست و پنجمین سالگرد کنفرانس های انجمن در ۱۹۹۶ در جامائیکا برگزار شد.
انجمن کتابداران مدارس برای این که همکاری بسیار نزدیکی با معلم ها و کتابداران داشته باشند هنوز هم به کنفدراسیون WCOTP وابسته است و عضو ایفلا هم شده است. اما به دلیل تغییراتی که در الگوی سازمانی کنفدراسیون در ۱۹۹۲ رخ داد، انجمن هم اینک وابستگی مستقیم با این سازمان ندارد. در حال حاضرانجمن، عضو پیوسته یونسکو شده است و تحت گروه C کار می کند و به طور غیررسمی نیز با انجمن بین المللی خواندن و دفتر بین المللی کتاب برای کودکان و نوجوانان کار می کند.
*اهداف انجمن
اهداف اين انجمن عبارتند از:
1) تشويق و ترغيب توسعه كتابخانههاي آموزشگاهي و برنامههاي مربوط در همه كشورها؛
2) ارتقا و بهبود حرفه كتابداري مدارس؛
3) ايجاد زمينههاي همكاري نزديك ميان كتابخانههاي آموزشگاهي كشورهاي مختلف، بهويژه امانت بين كتابخانهاي و تبادل منابع؛
4) تشويق و ترغيب توسعه منابع و مواد كتابخانههاي آموزشگاهي؛
5) شروع فعاليتهاي مشترك بهويژه در زمينههاي برگزاري همايشها و ديگر طرحها در حوزه كتابداري كتابخانههاي مدارس.
*مأموریت انجمن ایاسل
مأموریت اصلی انجمن بین المللی کتابداران مدارس (ایاسل)، تدارک یک مجمع و هم اندیشی بین المللی برای کسانی که علاقه مند به ارتقای کارآمد برنامه های رسانه ای کتابخانه ها به عنوان ابزار حیاتی در فرآیند آموزشی و یاددهی یادگیری است همچنین راهنمایی و ارایه مشاوره برای توسعه ی برنامه های کتابخانه های مدارس و حرفه ی کتابداری مدارس است. این انجمن با همکاری و مساعدت انجمن های حرفه ای و سازمان های تخصصی کار می کند.
*شرایط عضویت
عضویت در این انجمن جهانی است و شامل کتابداران مدارس، معلمان، کتابداران، مشاورین اطلاعاتی، مشاوران، مدیران آموزشی و افرادی که به نحوی مسئولیت کتابخانه و خدمات اطلاعاتی مدارس را عهده دار هستند، همچنین اساتید دانشگاه ها و دانشکده هایی که دارای برنامه ی کتابداری و گرایش کتابداری مدارس هستند و دانشجویانی که در حال گذارندان دوره های لیسانس و تحصیلات تکمیلی هستند می شود.
انجمن بينالمللي كتابداران آموزشگاهي مسئوليت همكاري با برنامه شماره 554 يونسكو را نيز برعهده دارد. بر اساس اين برنامه قرار است كتابهاي مورد لزوم كتابخانههاي مدارس كشورهاي در حال توسعه تهيه گردد. اين انجمن با كنفدراسيون جهاني سازمانهاي حرفه معلمي نيز همكاري نزديك دارد و بهصورت مشترك بيانيه خطمشي كتابخانههاي آموزشگاهي را صادر كردهاند. علاوه بر اين، انجمن بهعنوان عضو ايفلا در تهيه اسناد و استانداردهاي كتابخانههاي آموزشگاهي، مراكز رسانهها، صلاحيتهاي كتابداران مدارس، و ديگر طرحها همكاري مؤثر داشته است. انجمن بهصورت غيررسمي با "انجمن بينالمللي مطالعه" و دفتر بينالمللي كتاب براي نسل جوان*" همكاري دارد.
منابع:
• دایره المعارف آنلاین کتابداری و اطلاع رسانی
• وب سایت کتابک