معرفی کتابخانه بین المللی دیجیتالی کودکان

International Children’s Digital Library (ICDL)

خیریه حمیدپور

کارشناس ارشد مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

شعار و تأکید اصلی:

به منظور لذت بردن از کتاب آن را بخوانید و باز کنید.                        

open a book to read for pleasure

وابستگی سازمانی:

کتابخانه‌ی دیجیتال بین‌المللی کودکان یک پروژه از بنیاد ICDL با مشارکت دانشگاه هیومن مریلند «واحد لابراتوار تعامل کامپیوتری» است. بنیاد ICDLیک «سازمان غیرانتفاعی» است.

تاریخچه:

کتابخانه‌ی دیجیتالی بین‌ المللی کودکاندر ۱۸ نوامبر ۲۰۰۲ آغاز به کار کرد. بنیاد کتابخانه‌ی دیجیتال بین‌المللی کودکان، یک سازمان عمومی و غیرانتفاعی است که در آوریل سال ۲۰۰۶ برای پشتیبانی از رشد و توسعه‌ی پایدار این کتابخانه تأسیس شد. مطالب گردآوری‌ شده در این مجموعه منعکس‌کننده تشابه و تفاوت بین فرهنگ‌ها علایق، نحوه زندگی و اولویت ‌‌‌های مردمان مناطق مختلف دنیاست. کتابخانه‌ی دیجیتال بین ‌المللی کودکان نخست به‌ عنوان طرحی برای ایجاد کتابخانه‌ی رایگان اینترنتی با کتاب‌های کودکان سراسر جهان مطرح شد. تمرکز این کتابخانه بر شناسایی منابعی است که به کودکان در شناخت جهان پیرامون و جامعه‌ی جهانی کمک می‌کنند. این مؤسسه سازمان ناظری است که سیاست‌های گسترش مجموعه، ایجاد پیوندهای جهانی، بالا بردن ارزش کتابخانه و افزایش دسترسی به کتابخانه‌ی اینترنتی را زیر نظر دارد.

موسس یا بنیان گذاران

گروهی از محققان میان ‌رشته‌ای شامل کارشناسان کامپیوتر، کتابداران، کارشناسان فناوری آموزشی، معلمان آموزشگاه‌ ها، طراحان گرافیک و دانش‌آموختگان دانشکده پژوهش اطلاعات و آزمایشگاه تعامل انسان و کامپیوتر دانشگاه مریلندبود که از پیشگامان طراحی الکترونیکی برای کودکان است.

گروه مخاطبان:

مجموعۀ کتابخانه دیجیتال بین ‌المللی کودکان از آغاز کار، دو مخاطب عمده داشته است.

1-   کودکان ۳ تا ۱۳ سال و کتابداران، معلمان، والدین و علاقه‌ مندانی که با کودکان این ردۀ سنی سروکار دارند.

2-   کارشناسان بین‌ المللی و پژوهشگران حوزۀ ادبیات کودکان.

دامنه شمول منابع و موجودی مجموعه

هم کتاب‌‌های کودک معاصر و هم آثار تاریخی کودکان در مجموعه گنجانده‌ شده ‌اند تا پاسخگوی نیازهای همه مخاطبان باشند. مجموعه کتابخانه دیجیتال بین ‌المللی کودکان، شامل ادبیات کودکان با کیفیت‌‌های بالای ادبی، تاریخی و هنری است. کتاب‌‌ها از سوی کارشناسان ادبیات کودکان در کشور یا فرهنگ اصلی انتخاب می‌‌شوند. تمام کتاب‌ها به ‌صورت کامل و به زبان یا زبان‌های اصلی که به آن منتشر شده‌اند، نمایش داده می‌ شوند. تنها کتاب‌هایی که در قالب چاپی انتشاری یافته‌اند، در مجموعه کتابخانه گنجانده می ‌شوند.

در آغاز، مجموعه کتابخانه دیجیتال بین‌المللی کودکان کمتر از ۲۰۰ عنوان کتاب به ۱۵ زبان دنیا داشت. مجموعه کنونی که از طریق اینترنت و بدون دریافت هزینه، قابل‌ دسترسی است، شامل ۱۶۰۰ عنوان کتاب به ۳۸ زبان دنیاست.

اهداف و وظایف:

هدف اصلی این طرح گزینش، جمع‌ آوری، دیجیتالی کردن و سازمان دادن به ادبیات کودکان کشورهای مختلف است که هر یک به زبان ‌اصلی ارائه شود و در ضمن فن‌‌آوری مناسبی ایجاد شود که استفاده از کتابخانه دیجیتالی را برای کودکان ۳ تا ۱۳ ساله قابل ‌دسترس ‌تر و آسان ‌تر کند. در این مجموعه قرار است ده هزار جلد کتاب به حداقل ۱۰۰ زبان آورده شود که از طریق اینترنت به‌طور رایگان در اختیار کودکان، والدین، معلمان، کتابداران و پژوهشگران سراسر دنیا قرار گیرد. هدف بنیاد ICDL ساخت مجموعه‌ای از کتاب که نشان ‌دهنده کتاب‌ های برجسته تاریخی و معاصر از سراسر جهان می ‌باشد، است. درن هایت، بنیاد مشتاق است که از هر زبان و فرهنگی دارای نمایندگی باشد به‌ طوری‌که هر کودک بتواند از ثروت ادبیات کودکان جامعه جهانی بهره‌ مند شود. و کودکان در هر کشوری غیر از کشور خود می‌توانند به کتاب‌های مربوط به فرهنگ و زبان خود دسترسی داشته باشد و منابع کشور و تاریخ کشور خود را مطالعه کند.

• وظیفه آن ایجاد دسترسی کودکان سراسر جهان به ادبیات و دسترسی به کتب؛ به ‌ویژه کودکانی که به سبب مهاجرت‌ ها، زندگی در مناطق دورافتاده و غیره به کتاب به شکل فیزیکی دسترسی ندارند.
• گزینش، جمع ‌آوری، دیجیتالی کردن و سازمان دادن به ادبیات کودکان کشورهای مختلف مهم‌ترین وظیفه این بنیاد است.
• این بنیاد سعی دارد فن‌‌ آوری مناسبی جهت استفاده از کتابخانه دیجیتالی را برای کودکان ۳ تا ۱۳ ساله قابل‌ دسترس‌ تر و آسان ‌تر کند.

دسترسی به خدمات:

«نوع دسترسی» از طریق اینترنت و آن لاین و به ‌صورت رایگان (۲۰ زبان-منابع فارسی بعد از انگلیسی دومین رتبه را دارد). خدمات پس از ثبت‌ن ام در بخش LibraryAccount در اختیار کودکان، والدین، معلمان،کتابداران و پژوهشگران سراسر دنیا قرار گیرد.

نحوه استفاده آن از طریق جستجوی ساده، پیشرفته، جستجو از طریق کشور، جستجوی کلیدواژه‌ ای، جستجوی کتب اخیراً پیوسته، جستجوی کتب حائز جایزه، مجموعه‌ ها و نمایشگاه‌ها و … امکان پذیر است.

نمونه ای از جستجوی ساده

 نمونه ای از جستجوی پیشرفته

نمونه ای از جستجو بر اساس کشور (ایران)

ویژگی منابع موجود در مجموعه:

منابع گردآوری‌ شده در این مجموعه منعکس‌ کننده تشابه و تفاوت بین فرهنگ‌ ها علایق، نحوه زندگی و اولویت‌‌‌های مردمان مناطق مختلف دنیاست. تمرکز این مجموعه بر شناسایی مواردی است که به کودکان برای درک جهان اطراف آن‌ ها و جامعه جهانی که در آن زندگی می‌ کنند، کمک می‌کند. امید است که از طریق درک بیشتر از یکدیگر، تحمل و پذیرش را به دست آورند.

کشورهای شرکت‌کننده در این طرح:

در این کتابخانه اینترنتی کتاب‌هایی از کشورهایی چون ایران، مصر، فنلاند، هنگ‌کنگ،چین، آمریکا، کرواسی، نیوزیلند، صربستان، سویس، استرالیا، زیمبابوه، کنیا، فیلیپین،روسیه، اسپانیا، فرانسه، آلمان، چک، پرتقال، ژاپن و سوئد آمده است.

فعالیت‌هاجهت نیل به اهداف (امکانات آموزشی):

مطالعه جهت لذت، داستان دیجیتال، کامل کردن داستان، نگارش خلاقانه، یادگیری زبان.

امکانات وب‌سایت:

پاسخ به سؤالات متداول FAQS(General FAQ, Language FAQ, Book contribution FAQ، جستجو، راهنمای کتابخانه، نقشه سایت، ارتباط با ما، انجمن کاربران.

خدمات وب‌ سایت:

آموزش نحوه ثبت‌نام و استفاده از خدمات اطلاع‌رسانی وب‌سایت، تدوین دست نامه آموزشی مربیان و آموزگاران، ایجاد امکان همکاری افراد عادی جهت ترجمه آثار موجود در وب‌سایت به زبان‌های مختلف (کودکان و آموزگاران)

شرایط دسترسی به منابع و کتب:

• نوع منابع قابل‌دسترس: کتاب (الکترونیک)، ارائه‌ها، اخبار داخلی
• زبان منابع: زبان انگلیسی، عربی، عبری، آلمانی، فرانسه، دری، ایتالیایی، کره‌ای (هر دو کره)، پشتو، لهستانی، فارسی، پرتغالی، کرواتی، روسی، تایلندی، چینی ساده، چینی سنتی، مغولستانی، اسپانیایی

تأمین اعتبار:

• اهداکنندگان کتاب (شامل: کتابخانه‌ها، نویسندگان و تصویرگران، ناشران)
• فروش فرمت چاپی منابع توسط خود سازمان
• سازمان‌ ها و شرکت‌ های ملی و بین‌ المللی

نحوه مشارکت و همکاری:

عضویت و همکاری مالی، داوطلبی جهت مترجمی کتابخانه، همکاری به ‌عنوان سفیر کتابخانه.