گفتگو با زهرا باقرزاده مدیر کتابخانه عمومی امام خمینی (ره) مشهد

لیلا قربانی، کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی

قربانی: سلام ابتدا خودتان را برای خوانندگان ما معرفی نمایید.

باقرزاده: با سلام و عرض خیر مقدم، بنده زهرا باقرزاده هستم. کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیر کتابخانه عمومی امام خمینی (ره) مشهد به عنوان بزرگترین کتابخانه عمومی ایران. بنده کارم رو به عنوان کتابدار 28 سال پیش در کتابخانه های عمومی آغاز کردم.

قربانی: با توجه به سابقه طولانی شما در کتابخانه های عمومی و تخصصتان در این زمینه فکر می کنید چه عواملی می توانند در رضایت شغلی کتابداران موثر باشند؟

باقرزاده: بنده از نگاه همکاران فردی پرانرژی در دوران خدمتم بودم و از ابتدا تا کنون با وجود گذشت 28 سال این انرژی تغییر نکرده و ساعات کار هیچگاه برایم اهمیتی نداشته است. چیزیکه این انگیزه و انرژی را پیوسته در من ایجاد کرده یک نگاه است؛ نه تنها در کتابداری بلکه در هر حرفه ای چند عامل می تواند در ایجاد انگیزه و رضایت شغلی اهمیت داشته باشد. اول اینکه کار رو تنها به عنوان یک کار نگاه نکنیم، بلکه آن را به صورت یک وظیفه و باور که برای بهترین شدن آفریده شده ایم و خداوند ما را به بهترین نحو آفریده، بنابراین ما به عنوان جانشین خدا بر روی زمین باید تلاش خود را برای انجام کار محول شده انجام دهیم. این بزرگترین انگیزه و انرژی است که کار را برای فرد آسان می کند. با این نگاه می توان اثرات کمبودها و مشکلات را کاست و همیشه انرژی را فراهم کرد، چرا که انگیزه ها مادی نیست و معنوی است.

قربانی: حالا شما فکر می کنید این نگاه به تنهایی کافیست و یا نه، عوامل مادی نیز نیاز است؟

باقرزاده: قطعا عوامل مادی نیز لازم است. همانگونه که گفتم این اولین و مهمترین عامل است ولی کافی نیست. در کنار این عامل معنوی و اعتقادی عوامل دیگری همچون آموزش های ضمن خدمت می تواند با بروز کردن دانش و توانمندی افراد و از جمله کتابداران خود به خود در فرد احساس لذت ایجاد نماید؛ چرا که انسان خود را فردی توانمندتر و مفیدتر احساس می کند. بخش دیگر امکاناتی که در اختیار کتابداران قرار می گیرد از جمله زیبایی محیط کار و با نشاط بودن محیط کار؛ چرا که شاداب سازی در کتابخانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و خود محیط می تواند در کتابدار ایجاد انگیزه نماید و همچنین مخاطبان را به کتابخانه جذب کند. به عنوان مثال هنگامیکه کتابداران از کتابخانه امام خمینی (ره) که بسیار زیبا ساخته شده بازدید داشتند احساس شعف و غرور خاصی داشته و متقاضی کار در این کتابخانه بودند. عامل دیگر مسائل معیشتی کتابداران است که اگر بتوان آن را ساماندهی کرد می توان انگیزه ها و رضایت شغلی کتابداران را افزایش داد. البته باید به این نکته نیز اشار ه کرد که چندسالی است اوضاع معیشتی کتابداران کتابخانه های عمومی بهبود چشمگیری پیدا کرده است.

قربانی: با توجه به اینکه شما خودتان مدیر هستید، به نظر شما مدیران تا چه میزان می توانند در ایجاد رضایت شغلی نقش داشته باشند؟

باقرزاده: ایجاد مسائل رفاهی همکاران، ایجاد فضای تعاملی و گرفتن نظرات و پیشنهادات کتابداران و دخیل کردن آن ها در تصمیم ها می تواند نقش بسزایی داشته باشد. به نظر بنده نیروی انسانی بزرگترین سرمایه هر سازمانی است، لذا اگر مدیران بتوانند مجموعه را به سمتی هدایت کنند که حتی کوچکترین عضو آن جامعه احساس کند می تواند نظر داده و نظراتش هم در تصمیمات به کار می رود، مجموعه را متعلق به خود دانسته و با انگیزه بیشتری فعالیت کرده و رضایت بیشتری در خود اختصاص می کند. این فضا باعث می شود کتابداران خود را در کنار مدیران احساس کنند و نه در مقابل آن ها. لذا باید مدیران در سازمان های خود با ایجاد اتاق فکر نظرات کتابداران را گرفته و نظرات سازنده آن ها را به کار برند.

قربانی: سپاسگزار از اینکه وقتتون رو در اختیار ما قرار دادید، انشالله بتوانید در کتابخانه مرکزی مشهد مقدس ارائه دهنده خدماتی شایسته برای جامعه مخاطب باشید.