دکتر حمید محسنی
کم وکیف تولید و مصرف اطلاعات برای بقا و ارتقای کیفیت زیست از همان آغاز تکامل زیست‌شناختی و سپس تکامل فرهنگی انسان‌ها مهم بوده است و عامل اصلی تفاوت آنها. تکامل زیست‌شناختی انسان، و بعدها تکامل فرهنگی (و در نتیجه، هر چیز انسان‌ساز، از جمله کتاب، کتابخانه، نشر و مانند آن) را باید همواره با شاخص ارزش زیستی و نقش آن در تامین بخشی از نیازهای زیستی ارزیابی کرد. توضیح آن که افسانه‌ها، باورها، سنت‌ها، آداب و رسوم، خرافات، ادبیات، زبان، و غیره نیز کارکردها و ارزش‌های زیستی (حداقل برای همان گروه یا جامعۀ خاص) دارند و بر همین اساس نیز اوج و افول آنها قابل ارزیابی است.
جایگاه ممتاز فناوری‌هایی چون زبان، خط، کاغذ، چاپ، تلفن، رادیو، تلوزیون، ماهواره، و اینترنت، و همین‌طور نهاد علم، نهاد آموزش، نهاد دانشگاه، نهاد نشر، نهاد کتابخانه، و هر نهاد اجتماعی دیگر و مشاغل مرتبط با آنها نیز به تسهیل چرخۀ اطلاعات و دانش در زندگی روزمره و بخصوص تبدیل آنها به انواع کالاها و خدماتی مربوط است که کم و کیف زندگی انسان را بهتر و بیشتر سازد. بدیهی است هر فرد، نهاد یا ملتی بتواند مدیریت این چرخه را به نفع خود سامان دهد توان بیشتری برای تولید قدرت و ثروت بیشتر دارند و به همان نسبت می‌توانند دیگران را از چیزی محروم سازند.
بر همین اساس، با مطالعۀ فرایندهای گوناگون تولید، مصرف، و گردش انواع اطلاعات و دانش در بخش‌ها و لایه‌های مختلف اجتماعی، کم و کیف تناسب یا عدم تناسب آن با انواع نیازهای زیستی، و دلایل آن می‌توان به توانایی‌ها و آسیب‌های فردی و اجتماعی در زمینه‌های گوناگون، و نه فقط نشر، پی برد.
ادامه مطلب: رونق کتاب، کتابخانه، کتابخوانی، نشر و دیگر مهارت‌های شناختی و غیرشناختی نیازمند راهبردها و...
